Chủ đề văn học: Nói về không tưởng

Những tư tưởng và mộng tưởng có tính không tưởng, giống như những tư tưởng và mộng tưởng khác, sinh ra trong những xã hội mà ở đó chúng là phản ứng, thế giới cổ đại hay thế giới hiện đại cũng đều không phải là một thực thể không thay đổi. Những phân tích về tư tưởng không tưởng mà không để ý đến những biến đổi xã hội trong tiến trình lịch sử của thời cổ hay thời hiện đại thì chắc chắn sẽ có những chỗ rơi vào sai lầm thảm hại (M. Finlay “Thuyết không tưởng Cổ và Kim”)

Tôi chẳng tin tưởng gì vào tương lai của “nền văn minh” mà tôi biết số phận của nó là phải bị tàn phá, và có lẽ chẳng lâu nữa đâu: đối với tôi thật thích thú khi nghĩ về tình trạng man rợ một lần nữa lại tràn ngập thế giới, và những xúc cảm những đam mê cuồng nhiệt chân thực, dù chỉ thô sơ, thế chỗ cho những nỗi thống khổ của chúng ta… là điều thường an ủi tôi, Tôi đã thật sự thất vọng vì tôi nghĩ cái gì mà những anh ngốc thời nay gọi là tiến bộ sẽ tiếp tục hoàn thiện bản thân nó, tôi sung sướng biết rằng tất cả những cái đó sẽ gặp một trở ngại bất ngờ… (William Morris, thư gửi Georgiana Burne-Jones, 12 tháng Năm, 1885)

Chúng ta đang sống trong một thế giới trong đó không có ai được tự do, trong đó khó có ai được an toàn, trong đó hầu như không thể nào lương thiện mà vẫn giữ được tự do.” (George Orwell, Đường đến bến Wigan 1937)

Sự đi xuống của tinh thần không tưởng và sự đi lên của cơn ác mộng họ hàng với nó diễn ra song song với lịch sử của cái thế kỷ siêu thực này, cái thế kỷ vừa thực hiện một phần những giấc mơ của thế kỷ 19 vừa phủ định chúng. (Chad Walsh, Từ không tưởng đến ác mộng, 1962)

Chúng ta sống trong lòng một cuộc khủng hoảng lịch sử, trong đó chúng ta chỉ có thể lựa chọn giữa không tưởng và kết liễu của nền văn minh, trong đó chúng ta đối mặt với nghịch lý hiện sinh của một tinh thần không tưởng tất yếu. (Michael Young, “Một lịch sử của Tương lai,” 1984)